Jeśli mosz słówka, kiere tu chybiom, tak ich dopisz.

A
akurat! - rzeczywiście!
anszleger - nastawiacz przy windzie kopalnianej

B
babuciek - prosiak
baji - na przyklad
bałamóncić sie - mieszać się
bandla - wstążka
becyrk - urząd powiatowy
beczeć - płakać
beje - będzie
belóncać sie - ociągać się, marudzić
besymer - oddział w hucie żelaza, besemernia
bezma, bezmala - pono
bicz - bat
bindloch - dołek pod stemplem w kopalni
blotnia - plyta żelazna
błozna robić z kogo - kpić z kogo
bodej! - nicmożliwe!
borok - biedak
bóg: ani za boga - za nic w świecie, na ty bogi - wtem, nagle, na szczęście
brakówka - owca przeznaczona na chów
bróniok - kolec zelazny z brony
budowacz - górnik zabezpieczający strop w kopalni
budónek - zabczpieczenie stropu w kopalni
burlok - wieża wiertnicza
burzić - stukać

C
cechauz - lokal na kopalni, gdzie zapisywano obecnaść górników
cechować - zapisywać obecność górników
cechownia - to samo co cekhauz
cegliczka - dusza do żelazka
cera - córka
cesta - droga
charboł - stary, zdarty but
chladać, chledać - szukać
chodnik: jeść po chodniku - jeść idąc drogą, dać za chodnik - dać napiwek, wynagrodzenie
chojka - choinka
chować - hodować
chrobok - robak
chudobny - biedny
chutko - prędko
chwost - ogon
chynóć - rzucić
cielok - cielę
ciepać - rzucać
cieślica - siekiera
corek - kojec na kury
cosikej - coś
cosi małowiela - coć niecoś
cupnóć - stuknąć, uderzyć butem, nogą
cyckać - ssać
cyganść - kłamać, oszukiwać
cytyrować - dokuczać komuś, dawać się we znaki
czechmón - djasek
czeladź, czeladzini - służący
czympnóć - kucnąć

Ć
ćma - ciemno

D
delina - deska w podłodze
dłożka - podłoga
doczkać - zaczekać
domowy - zmowiny
dospómogać sie - dopominać się
dostać fige z makym, psińco - nic, odejść z kwitkiem
doszek - snopek do krycia dachu
dowka - podatek
dónga - klepka
drapnóć - złapać
drobnioczki - drobne ziemniaki
drzewiónka - drewniana chałupa
dudławy (o drzewie) - spróchniały
du dóm, du dómu - do domu
dwanost - dwanaście
dwiesta - dwieście
dwiyrze - drzwi
dycki - zawsze
dyć - przecież
dziedzina - wieś, gmina
dzichta - zapaska na trawę
dziepro - dopiero
dzierżeć - trzymać
dzioł - część
dziwać sie - patrzeć się, spoglądać
dziwucny - bardzo dziwny
dziywczym - dziewczyna
dziywka - służąca

F
faroż - proboszcz
farty - drabny w szybie kopalnianym
fecht: chodzić po fechcie - po żebraniu
fiedrować - kopać, wydobywać węgiel
flek - kawał skóry, część ubioru górniczego
fojt - wójt
folowacz - ładowacz
forhajer - nadgórnik, dozorca
forszt - gruba deska
fórt - ciągle, stale, bez ustanku
fukać - dąć, wiać
fulać - pleść głupstwa
furkać, fyrkać - fruwać
fyrula - ferula, odznaka władzy wójta

G
gabryjelok - górnik pracujący na szybie "Gabriela"
gady - węże
galotki - spodeńki
gałgón - szyja
gałuszki - kluski
gańba - wstyd
gawyńdzić - przeszkadzać
gazda - gospodarz
gazdować - gospodarować
gaździno - gospodyni
gąszczy - gęstwina
gabczok - parobczak
gizd - smarkacz
głymboczyna - glębina
gnotek - polano
gojny - gajowy
gorczek - garnuszek
gospoda - karczma; w kopalni miejsce, gdzie tacznicy zwozili węgiel
gospodzin - pan, zwierzchnik
gospodzki - karczmarz
gospodzko - karczmarka
gościna - uczta, biesiada
gmeć - garść (wełny)
gónić - biegać, pędzić
grejcar - grajcar, pieniądz
grocica - balia
grof - hrabia, graf
gróniczek - górka
grónt - gospodarstwo rolne
gnyp - nóż szewski
gumno - klepisko w stadole
gynszczy - gęstwina
gzómpa - dno szybu kopalnżanego
gzuć - biec, pędzić

H
hajer - górnik
hanej - tam
harest - areszt, wlgzienfe
harwosść - ujadać, szczekać zajadle
haw - tu, tutaj
hawiyrnia - kopalnia
hawiyrz - górnik
hektowy miech - wór na hektolitr zboża
hormister - trębacz
horuch - krzyk
hóncwót - nicpoń
hónym - prędko
hóśliczkorz - skrzypek
hópnóć - skoczyć
hroznucerny - ogromny
hycel - urwis, obwieś
hyltus - chciwiec
hyrtóń - krtań

I
ikro - mięsień nogi
interes: wrócić z interesym - z procentem, z nawiązką
isto - pewnie
isty - pewny, na którym można polegać
izbeczka - izdebka

J
jakisikej - jakiś, pewien
jakosikej - jakoś
janiczek - małe światełko
jedla - jodła
jednostajnie - bez przerwy
jegla - igła
jelita - kiszki (nadziane kaszą)
jezeryja kandy! - rety! laboga!
jodło - pokarm
jowej - płacz, lament
jowejczeć - lamentować, narzekać
jyny - tylko

K
kabot - surdut
kaj - gdzie
kajsik - gdzieś
kamrat - kolega
kany - gdzie
kańsi, kańsikej - gdzieś
kapsa - kieszeń
kapuśniónka - kwas kapuściany
kapyneczka - troszke
kark - szyja
karować - wozić na taczkach
kary - taczki
kastrolek - rondelek
katać też tam! - gdzie tam!
każ - gdzie
kibel - wiadro
kiej: ni mioł kiej - nie miał czasu
kiejsika. kiejsikej - kiedyś
kiela - kilka, sporo
kielanoście - kilkanaście
kieli - jak duży
kielo - ile
kierchów - cmentarz
kierysi, kierysikej - ktoś
kijóń - pałka drewniana
kiśnia - skrzynia, pudło
kiszka - zsiadłe mleko
kita - noga gęsi
klomoty - rzeczy
kluć sie - lęgnąć się
kludzić - prowadzić
kładziwo - młot
klobuk - kapelusz
kłopetek - klocek, kawałek
kłócić masło - ubijać masło
kminić - okłamywać, oszukiwać
knebel - patyk, gruby kij
kolasa - powóz
kolyba - buda miesżkalna na sałaszu
kolybać - kołysać
kolybka - kołyska
kołtóń - smarkacz
kopaczka - motyka
kopidol - grabarz
kopnia - belka zabezpieczająca strop kopalni, podparta stojakiem
kopyca - grube skarapety wełniane do kierpców góralskich
kowior - małe jeziorko
kómpiel - zdrojowisko; łazienka na kopalni
kónszczyczek - kawałeczek
kónszczek, kónsek - kawałek
krajiczek - kromka
krupeczka kasze - ziarnko kaszy
krupica - grubo zmielone zboże
krupiczniok - chleb razowy
krupy - grad
krygiel - kufel
krziwak - laska
kuczer - woźnica
kudłaty - włochaty
kudły - włosy
kukuczka - kukułka
kumornica - lokatorka
kurlawo izba - bez pieca
kuryrować sie - leczyć się
kurzisko - kura (zgrub.)
kurzyni - palenie tytoniu
kwartyr - mieszkanie
kwiczale: uciekać z kwiczalami - z kwiczeniem, z wrzaskiem
kwosek - zakwas do ciasta

L
lahućki - leciutki
lachko - lekko
lecieć - biec, pędzić
lecy kandy, Tecy kany - byle gdzie
leda kiedy - byle kiedy
lesice - drabinka do przegrodzenia owiec
letniki - suknia
lice - policzek
liwa, liwa, liwa! - wabienie gęsi
lizóń - lizus
lónty - odzież
luft - powietrze

Ł
łojcowizna - pozostałość po ojcu, po rodzicach
łoktuszka - prześcieradło

M
madziarski - węgierski
magierka - mała czapka
maluperny - maleńki
mamlas - niezdara
mamiać - mruczeć
mamulka - matka
marcin - piec martenowski w hucie żelaza
marownśa - trupiarnia
masorz - rzeźnik
maszkietki - przysmaki
maszynki - zapałki
meluzyna - wichura
metrak - cetnar
miano - imię
miech - wór
miechowie - zbójnicy
mielok - rękojeść żarn, grubszy patyk
miesiónczek - księżyc
miglanc - spryciarz
miyszeczek, miyszek - woreczek, worek
młoducha - panna młoda
moc, mocka - dużo, wiele
moczarzisko - mokradło, trzesawisko
mora - zmora
mardować sie - mornwać sie, zmagać się
musztik - ustnik
mycek - szarak, zając
myrcha - nieznośna kobieta

N
nabrniany - obrzękły, wypełniony czymś
nadać kómu - nawyzywać komuś
nagrować z kim - znęcać się nad kimś
naklupnóć - nastuknąć jajko
naporynczyć - nakazać, rozporządzić
na postrzód - w środku
naprzejmo - na przełaj
nasmolóny - nagniewany
naspadek - z powrotem
naszporowany - zaośzczędzony
niadra: za niadra - za pazuchy
niechać - pozostawić
nietoboże - cóż dopiero
nieskorzi - później
nociastka - kawałek ciasta pozostawionego na zakwas
nospa - kamienny chodnik pod strzechą domu
notura: być pod noturóm - w złym nastroju

O
obersztajgier - nadsztygar
obili - zboże
obleczóny - ubrany
oblyc sie - ubrać się
obrychtować - uporządkować
obsztelowany - wezwany do stawienia się
obuszek - ciupaga
ocas - ogon
ociypa - duża wiązka
odbywać krowy - dawać jej pożywienie
ogloszka - zapowiedź ślubu
ograbczok - duży kosz
ogrómnucny - ogromny
opaternie - ostrożnie
ordynanc - posła.niec gminny
orlab - urlop
ostrawiok - mieszkaniec Ostrawy, górnik pracujący w ostrawskich kopalniach
ozgrzebić sie - oźrebić sie
oziómbać - zigbić, chłodzić
oznómić - ogłosić

P
pacholek - parobek; kawaler
palisz ty! - odejdziesz!
paniczka - pani
panoczek - pan
papać - jeść
parta - grupa gbrników, zmiana
pasować sie - mocować sie
paść - pułapka
pecynek - bochenek
pełniulinko - pełniutko
pieczónka - pieczeń
piekarszczok - piec do pieczenia chleba
piekocz - rondel do pieczenia mięsa
piernika! - wyraz zdziwienia
pieszo - piechotą
pinkliczek - węzełek, zawiniątko z odzieżą
piyrwej - dawniej, kiedyś
piznóć - stuknąć, uderzyć
planetować - wróżyć
plaskocz, plaziok - płaski kamień
pochowany - pogrzebany
po cichućku - cichaczem
poczkać - zaczekać
po ćmi - po ciemku
podciep - podrzutek; urwis, oferma
podszywka - człowiek przebiegły, filut, oszust
podzieć sie - zniknąć
podziwać sie - popatrzyć, spojrzeć
pojczać - pożyczyć
poleć szpyrki - płat słoniny
po piesku iść - po czwora kach
poradzić cosi zrobić - pot rafić
porożygać świyczki - zapalić świece
porynczać kómu - rozkazywać komuś; dyktować ostatnią wolę
porynczyństwi - ostatnia wola, testament
poskludzać - posprzątać
poswaczyć - zjeść drugie śniadanie, podwieczorek
poszkrobać sie - podrapać się
potek - ojciec chrveśtny
potka - matka chrzestna
potuplować se - podjeść jeszcze
potwora - łobuz, urwis, oferma
powieterniok - wietrzny młyn
powiydzać - zachęcać
pozganiać dziywki - zbudzić
pozwać - zaprosić
pódziew! - chodź!
półka - kwaretka wódki
pdnikiery - niektóry, niejeden
prać - grzmocić
prawić - powiedzieć
profit - zysk
prosik - psośba
przeciwny - zły, rozgniewany
przechynyć - przerzucić
przegnać - przepędzić
przidawek - dodatek
przigłupi - niespełna rozumu
przikludzić - przyprowadzić
przióbna - pawężnik
pizodek - miejsce w kopalni, gdzie górnicy kopią węgiel
przódź - najpierw
puc - tynk
pulynta - polenta
pulyr - pijak

R
rada mieć - kochać
rątas - bieganina, gonitwa, zamieszanie
regimynt - pułk (wojska)
reżny - żytni
robotny - pracowity
rolka - krążek
roszczypiec - pień, patyk rozszaepany
rowniok - rówieśnik
rozegnać - rozpgdzić
rozłónczyć sie - pożegnać się
roznimóc sie - rozchorować się
rozprowiae - rozmawiać, gawędzić
roztomańty - rozmaity
rozwidniok - świt
rożygać (światla) - zapalać
róncz - jak tylko
ruła - rura
rychli - prgdzej, wcześniej
rychtować - porządkować
ryczka - małe krzesełko
rympoł - kolowrót
ryński, ryńszczok - dawna srebrna moneta austriacka
rypnóć - uderzyć
rzyc - powiedzieć
rzykać - modlić sig

S
sagi - nagi
sak - sieć (na ryby)
sarniok - rogacz
schynyć - zrzucić
seblyc sie - rozebrać się
sekirowani - dokuczanie, prześladowanie
siczeć - strzykać
sieczy - skraj młodego lasu, porośnięty trawą
siedlaczy syn - syn zamożnego gospodarza
siedlok - rolnik
skulać sie - stoczyć się
skrzot - mała dziewczynka
słóżka - służąca
snadniejszy - łatwiejszy
snotwiać - wprowadzać coś nowego
snoza - głębina w rzece
smrek - świerk
smrodlawy - śmierdzący
soszka - sucha gałąź
smolić na cosi - dać czemuś spokój
snople (ze szczypy) - zwgęlone kawałki łuczywa
spadki - z powrotem
sparzóny - spocony
splynskiyrzóny - pokryty bąblami, odciskami
sporszy - większy
spozorować - zauważyć
spómogać - w spierać
spórny - złośny, skory do zwady
sprawować - naprawiać
starać sie - mieć kłopot
staro - żona
stary - mąż
starziczek - staruszek, dziadek
stawić sie - wstąpić do kogoś
stawka - strajk
stodiosi - ogromny
stołeczek - krzeełko
stołek - krzesło
stracić sie - zniknąć
straszok - strach
stróm - drzewo
strugaco stolica - warsztat do strugania gontów
strzaskać - stłuc
strzepać - strząść
strzympeczek mlyka - troszka, kilka kropel
sturzić - trącić
suć - sypać
sudruch - tu w znaczeniu socjalista
swobodno dziołcha - niezamężna panna
szarok - zmierzch, wczesne rano, przed świtem
szachta - kopalnia
szafliczek - naczynie (zdrob.)
szajder - ściana w poprzek chodnika w kopalni, regulująca ruch powietrza
szantar - żandarm
szasnyć - uderzyć
szaszek - błazen
szczodliwy - hojny, życzliwy
szczypa - łuczywo
szerka - pas parciany służący do podtrzmywnnia taczek po dczas wożenia wgęla
szkopiec, szkopek - naczynie na mleko
szlog - łan
szlapa - stopa
szkrobać (ziemniaki) - obierać
szkubaczki - darcie pierza
szkubnóć - szarpnąć
szkucina - szczecina
szol - winda
szopa - drewutnia
szor - pasmo
szpyndliczo główka - główka szpilki
szpyrka - słonina
szpyry - strzępy
szróty - ubranie
szumnie - ładnie, pięknie
szumny - ładny, pigkny
sztajgier - sztygar
sztrajch - krótki chodnik łączący dwie pochylnie
sztwiórok - cztery grajcary (dawna moneta austriacka)
sztyrapiyńdziesiónt - pięćdziesiąt cztery
sztympel - stojak, akrąglak podpierający strop kopalni
szumnota - piękno, piękne otoczenie
szumny - ładny, piękny, okazały, urodziwy
szwarnie - dużo, sporo, wiele
szychta - zmiana (na kopalni)
szykowny - przystojny
szyńdzioly - gonty

Ś
ściepać - zrzucić
śleper - tacznik

T
tabaka - tytoń
tam stela - s tamtąd
tartas - zgiełk, hrzask
tatulek - ojciec
telo - tyle
terazy - teraz, obecnie
teschno - tgskno
toporzisko - rgkojeść topora
tróm, trómsko - pień drzewa, belka
trómba - rura do pieczenia; niezdara (o człowieku)
trówła - malowana skrzynia ludowa służąca do przechowywania ubrań; trumna
trufać sie - mieć odwagę
tryźnić - tyranizawać
trzeja - trzeba
trześnia - czereśnia
trzynsówka - makradło, trzęsawisko
tuki - tutaj
tutać - pić
turanek - ziele (Erigeran - przymiotno)
tylec - rgkojeść kilofa

U
uczoprać - ntaplać w wodzie
ugónić cosi w lesie - upolować
uhólkać - uspokoić, udobruchać
umaścić - okrasić tłuszczem
upad - chodnik w kopalni apadający ukośnie w dół, pochylnia
uroda - urodzaj, plan
urzinać se z kogo - żartować, kpić z kogoś
ustrojóny - ozdobiony
ustrziżek - odcinek, gałganek
utropa - ciężka, mozolna praca
ulropić sie - zmgczyć się
utropióny - zmęczony
uwarzić - ugotować

W
wachować - pilnować, strzec
wadzić sie - kłócić się
wajce, wajco - jajko
wałaszczoki - grube spodnie góralskie
wandrowny - wgdrowiec
warciejszy - szybszy
wartko - szybko
warzechować w czymś - wtrącać sig w nieswoje sprawy
wasermón - utopiec
werk - zakład p racy (kopalnia, huta)
weterka - szyb wentylacyjny
widzany - znany, lubiany, popularny
wieczerza - kolacja
wieczerzać - jeść kalację
wiertel, wiertelik - miara objętości, ćwierć
wijaczka - szufla drewniana
wólki nie wólki - chcąc nie chcąc
wóngliczek - wggielek
wóniać - pachnieć
wrazić nos do czegosi - wtrącić się
wroż - wróżbiarz
wrzaszczek - rozkrzyczane dziecko
wrzeszczeć - krzyczeć
wybijokno - łobuz, urwis
wybiyrziczny - stale niezadowolany, przebierający w czymś
wydać sie - wyjść za mąż
wydrziduch - chciwiec
wydrzistać - wypaplać, wygadać się
wydzierżeć - wyhzymać
wyfikać kogo - wyprowadzić w pole
wygnać - wypędzić
wykludzić - wyprowadzić
wykłodać - opowiadać
wykminić - oszukać, wyprowadzić w pole
wykustować sie - używić się
wylywok - garnek z lanego żelaza
wymasta - filut, figlarz
wymazać kogo - wygrzmocić
wymigać sie - wykręcić się
wymola - podebrany brzeg rzeki
wyplańtać sie - wyplątać się, wyjsć z kłopotu
wyrajtować kogo - wyprowadzić kogoś w pole, dać się kamuś we znaki
wyrychtować sie - wystroić się
wyrzazać kómu - sprawić lanie
wysłóżka - kołacze, ciastka, mięso - daje się do domu uczestnikom uczty po jej zakończeniu
wysmolóny - chciwy
wysznupać - wywąchać
wyszywać - haftować
wytracić sie - zniknąć, odejść cichaczem
wywachować - wyśledzić
wywiyść kogo na chojinie - wyprowadzić kogoś w pole
wywołany - znany, sławny, popularny

Z
zagańbić - zawstydzić
zagiyrzić sie - zamachnąć się
zagnać sie - nabrać zamachu
zakludzić - zaprowadzić
założyć ste - pójść w zakład
zapachanić sie - zapodziać się, przepaść, zagubić się
zapaskować sie - mocować się
zaprzyć wrota - zawrzeć
zapucować - otynkować mur
zarozinko - zaraz
zastarany - zakłapotany, zatroskany, zafrasowany
zaścignóć - zastać, zaskoczyć
zawodni - kierownik kopalni
zazdrzić - zajrzeć
zażalować kogo - zaskasżyi
zbabrać - zbrudzić
zdrapić kogo - porwać w łapy
zebrać sie z kim - spatkać sie z kimś
zezdrzyć - zobaczyć
zgrzybtok - źrebię
zielina (na ziemniakach) - łęcina
złodziejka - kradzież
zmarasić - zdeptać
zmazany - brudny
zmętelacieć (o owcy) - zachorować na motylicę
zmordowariy - zmęczony
zoglówek - poduszka
zolyty - zaloty, umizgi
zołgowka - pozór, pretekst
zowalisko - miejsce w kopalni po wybranym węglu
zóńść - zajść
zwóli - z powodu, gwoli

Ź
ździwoczóny - wyprowadzony z równowagi

Ż
żber - balin
żbónek - dzbanek
żydtik - kufel
żynich - pan młody, żeniący się kawaler
żynóć - pędzić
żyszka - skąpiec
żywobyci - życie

E-mail: Roman Malczyk